In de praktijk zie ik vaak honden met spondylose, een vorm van artrose tussen de ruggenwervels. Soms is het de hulpvraag: “mijn hond heeft spondylose, kun jij mij helpen?” Soms is er een andere hulpvraag, maar komt het tijdens het consult ter sprake. In deze blog leg ik je uit wat spondylose is, wat je zelf kunt doen om je hond zo fit mogelijk te houden, maar ook hoe je je hond op een natuurlijke manier kunt ondersteunen om zo’n mooi mogelijk leven te leiden en verergering te voorkomen!

Maar eerst dit: wat is spondylose nou precies?

Om te begrijpen hoe ik als natuurgeneeskundig diertherapeut tegen spondylose aankijk, is het goed om bij het begin te beginnen. Daarom geef ik je eerst wat extra informatie over spondylose in het algemeen. Spondylose is eigenlijk niets meer of minder dan artrose tussen de wervels van de rug of de nek, waardoor er extra botvorming plaatsvindt. Deze extra botvorming komt in de vorm van zogenaamde haken of bruggen, die op hun beurt weer in de spieren en weefsel rondom de wervels kunnen prikken. Spondylose is een chronische aandoening, die vaak voorkomt bij oudere honden. In de wetenschappelijke literatuur wordt vaak beschreven dat veel honden al jarenlang met spondylose rondlopen, maar dat het eigenaren niet opvalt, omdat er geen klinische symptomen zijn. Met andere woorden: de hond laat niet zien dat hij ergens last van heeft. Soms komt het dan wel tijdens een routinematig dierenartsbezoek naar boven of zijn er vage klachten waarmee de eigenaar naar de dierenarts gaat. Maar soms heeft een hond wél heel duidelijke klachten… Op dat moment is de therapie erop gericht om de hond zo soepel mogelijk te houden, flexibiliteit in het lichaam zo groot mogelijk te houden en eventueel (natuurlijke) pijnbestrijding te geven. Op deze manier kunnen honden in de meeste gevallen nog een prima leven leiden, ook al is er minder flexibiliteit in de rug of nek. Voeg daaraan natuurlijke therapieën toe en je krijgt een integratief behandelplan voor de lange termijn! 

Spondylose: de oorzaak

Spondylose komt dus voor in de rug en/of in de nek van een hond. In de wervelkolom worden de wervels omgeven door zogenaamde ligamenten. Deze vormen een flexibele, beschermende kolom rondom het ruggenmerg. Tussen iedere wervel ligt een tussenwervelschijf, die schokken absorbeert en als kussentje fungeert. Al deze gewrichten samen vormen de wervelkolom, die de rug zijn flexibiliteit en beweeglijkheid geeft, maar tegelijkertijd het ruggenmerg beschermt tegen schade. Als de tussenwervelschijven slijten of beschadigd raken, worden de wervels minder stabiel, waardoor er een abnormale beweging in de wervels ontstaat. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het proces van ouder worden. Op het moment dat de wervels minder stabiel worden, maakt het lichaam zogenaamde haken van botweefsel aan tussen de wervels. Dan spreken we van spondylose. 

Deze haken van botweefsel worden door het lichaam gevormd om de stabiliteit van de verzwakte wervel(s) te herstellen. De aanmaak en groei van deze haken wordt dus veroorzaakt door instabiliteit. Er is steeds meer bewijs dat aantoont dat deze haken slechts zo lang groeien als nodig is om de aangedane wervels te versterken. De haken kunnen echter wel zorgen voor druk op de omliggende weefsels, zoals het ruggenmerg en de spieren, wat zorgt voor pijn. Uiteindelijk kan er zelfs vergroeiing van de haken plaatsvinden. De haken vormen dan bruggen tussen twee wervels. Dit zorgt voor verlies van elasticiteit en flexibiliteit, maar kan wel voor een vermindering van pijn zorgen. 

Hoe kan ik zien of mijn hond spondylose heeft? 

Symptomen van spondylose bij de hond zijn pijn, stijfheid, uitval door beknelde zenuwen, een afwijkende gang, afnemende bespiering, minder kracht in de achterhand en incontinentie. Ook zie je bijvoorbeeld dat je hond niet gemakkelijk meer opstaat of op de bank wil springen. Niet meer willen wandelen of spelen komt ook voor. Bij spondylose heeft een hond geen ontstekingen. Bovengenoemde klachten hebben natuurlijk veel oorzaken, dus mocht jouw hond één of meerdere van deze klachten laten zien, dan is het nog niet zeker of het daadwerkelijk spondylose is. Heb je wel dat vermoeden, dan kun je dit laten onderzoeken door röntgenfoto’s te laten maken. Daarop zijn de haken of bruggen vaak duidelijk te zien. Mocht jouw hond inderdaad spondylose hebben, dan is de therapie erop gericht om het dier soepel te houden, pijn te bestrijden en de bespiering te verbeteren. Onderzoek toont wel aan dat hoogstwaarschijnlijk iedere hond op een gegeven moment in zijn of haar leven spondylose krijgt, omdat bij het ouder worden de ruggenwervels sowieso aan slijtage onderhevig zijn en de oplossing van het lichaam is om deze haken te gaan vormen om stabiliteit te behouden. 

Waarom krijgt mijn hond spondylose?

Dat een hond spondylose ontwikkeld, is dus een gevolg van zowel het natuurlijke proces van ouder worden, wat degeneratie van de wervels met zich meebrengt. Maar: niet alleen oudere honden krijgen spondylose. In de praktijk zie ik honden die al met twee jaar gediagnosticeerd zijn… Hoe kan dat nou? Spondylose kan zich bijvoorbeeld ook ontwikkelen na een eerder trauma in de wervelkolom. Ook lijkt er een genetische component te zijn: het ene ras is gevoeliger voor de vorming van spondylose dan het andere ras. Zo zien we spondylose voornamelijk bij middelgrote tot grote honden. Jonge honden met spondylose kunnen een genetische predispositie hebben. 

Spondylose natuurgeneeskundig bekeken

Als natuurgeneeskundige kijk ik met een holistische visie naar de hond. Zo kijk ik niet alleen naar het fysieke stuk (de spondylose zelf en de klachten die een hond daarvan heeft), maar ook naar het mentale en emotionele stuk. De persoonlijkheid van jouw hond en het type dat hij of zij is, speelt dan ook een rol in mijn visie. Waarom krijgt jouw hond wel spondylose, maar een andere rasgenoot niet? Als we dat stukje ook meenemen in het behandelplan, wordt de cirkel rond. 

Zo heeft spondylose vaak te maken met de doorbloeding. Er is dan bijvoorbeeld een stoornis in de doorstroming door een blokkade in de rug of nek. Bij honden met bepaalde karakters zien we sneller gewrichtsklachten en ook spondylose. Doordat deze honden snel hun spieren en gewrichten verstarren of verstijven, zien we sneller verzuring. Daardoor is er weer minder doorbloeding en circulatie in de rug en nek. Door minder doorbloeding komt er minder voeding in de cellen van de rug en (tussen)wervelschijven terecht, waardoor er sneller slijtage kan plaatsvinden. 

Een voorbeeld uit de praktijk

Misschien is het handig om een voorbeeld te geven. Laatst kwam deze Corgi in mijn praktijk. Een ontzettend leuke, vrolijke, maar wel hoog in zijn energie zittende hond van 9 jaar. Een type wat weinig geduld heeft, maar wel daadkrachtig is. Een alerte, attente, energieke hond, die altijd maar doorgaat. Deze hond laat zeer weinig spanning los en zit erg vast in zijn lijf. Zijn rugspieren zijn hard en er staat veel spanning op. Ook zie je de wervels duidelijk lopen en zijn er in de vacht verschillende plekken te zien. De haren staan daar overeind en lopen een andere kant op. Bij een hond met een type als deze Corgi zien we sneller gewrichtsklachten, zoals spondylose. Dat komt door wat ik hierboven al schreef: spieren en gewrichten verstarren snel, waardoor er verzuring optreedt, waardoor er minder doorbloeding in de wervelkolom is, waardoor er minder voeding terechtkomt op de juiste plaatsen, waardoor er eerder slijtage te zien is…Bij een type hond als deze in balans zal dit echter minder snel voorkomen dan wanneer de hond in disbalans is. 

Zo zijn er ook honden die behoefte hebben aan harmonie. Een hond met deze persoonlijkheid (die we Agrimony noemen vanuit de Bach Bloesemtherapie) werkt daaraan of vlucht bij onmacht tot verbetering. Vaak zijn het opgewerkte honden, maar houden ze hun emoties verborgen. Ze kunnen eenzaam zijn achter hun opgewektheid. Als een hond in balans is, dan is er niets aan de hand. Zijn dit type honden echter uit balans, dan verkrampen zij letterlijk door hun mentale disbalans. Er is dan geen goede doorbloeding meer in de achterhand, waardoor er minder voeding in de achterhand en de tussenwervelschijven komt. Uiteindelijk kan er dan schade ontstaan op neurologisch of skeletgebied. Daarom zien we bij dit type honden sneller problemen als spondylose. Dit zijn vaak honden die aarding missen en dit zoeken door met de achterhand tegen je aan te duwen. Vaak vinden zij aaien aan de achterkant van de rug erg prettig. 

Wat kun jij zelf doen voor jouw hond met spondylose? 

Heeft jouw hond spondylose, dan wil je na het horen van deze voorbeelden natuurlijk wel weten wat je zelf al kunt doen! Hieronder staat er een aantal op een rijtje. 

• Zorg dat je hond een gezond gewicht behoudt. Logisch toch? Dat helpt om druk van de wervelkolom af te halen. 
• Gecontroleerde beweging is ook een heel belangrijke om gezonde spierspanning en flexibiliteit te behouden. Kijk daarbij wel goed naar jouw hond. Zoveel mogelijk los wandelen is mijn advies, zodat jouw hond zelf het tempo kan bepalen. Aan een lijn kan de hond het gevoel hebben te moeten lopen, en alhoewel de hond dan waarschijnlijk niets laat zien en gewoon doorloopt, kan hij of zij door de aanwezigheid van de lijn en het gevoel hebben de baas bij te moeten houden over zijn of haar grenzen gaan. Wel dagelijks bewegen voor de doorstroming, maar op het tempo van jouw hond, en vloeiende bewegingen. 
• Geen ballen meer gooien, maar hem of haar wel zelf laten spelen. Jouw hond moet zelf kunnen bepalen wat hij wil doen, maar niet over zijn grenzen gaan omdat jij iets weggooit. Verstop de bal bijvoorbeeld eens in het gras. 
• Zwemmen (zonder in- en uit het water te springen) kan ook een goede oefening zijn voor jouw hond. Natuurlijk doe je dit alleen als jouw hond dit leuk vindt en wel met beleid. Jouw hond zelf laten zwemmen is natuurlijk prima. Gooi pas iets in het water als hij of zij er al tot borsthoogte in is, zodat de rug niet extra belast wordt. Hydrotherapie is een optie, maar alleen als de hond het echt leuk vindt. Anders creëer je alleen maar extra spanning in het lichaam in plaats van ontspanning.
• Denk ook eens aan de slaapplek van jouw hond. De ligplek liefst van de grond af vanwege de luchtstroming eronderdoor en de harde grond, zoals bijvoorbeeld een stretcher. Meerdere ligplekken kunnen kiezen is het prettigst voor de hond. Sowieso zijn rechte manden of kussens beter voor een hond met spondylose, omdat de rug dan gestrekt ligt. Het is dus belangrijk dat de hond sowieso één slaapplek heeft waarop hij languit kan liggen. Ligt jouw hond alleen maar in een ronde mand, dan is het beter om deze weg te doen, zodat hij of zij ook uitgestrekt gaat slapen.
• Massage of TTouch om jouw hond fit te houden en de doorbloeding te bevorderen. Je kunt zelf iedere dag de spieren van de rug en de nek masseren. Wil je weten hoe je dit precies doet? Kom dan langs in de praktijk en ik leer het je aan!
• Als jouw hond meer aarding zoekt, is het bijvoorbeeld een idee om te gaan speuren. Op die manier belast je het lichaam niet teveel, maar geef je de hond wel waar hij naar op zoek is.

Wat kan ik voor jouw hond met spondylose doen?

Als holistisch therapeut kijk ik naar het hele lichaam, maar ook naar het psychische en emotionele deel. Voor mij is het daarom belangrijk om dit stuk ook altijd mee te nemen in mijn behandelplan. Tijdens een consult kijk ik naar het totaalplaatje en kies ik gericht uit met welke therapieën we aan de slag gaan. Vaak is dat een combinatie, uitgesplitst in een stappenplan. Zo zet ik essentiële oliën graag in als massageolie voor spondylose, ondersteun ik het mentale stuk met een Bach bloesemremedie en werk ik met celzouten om de mineraalbalans in het lichaam te ondersteunen. Natuurlijk zijn er ook heel veel kruiden en homeopathische middelen die bij spondylose erg mooi werken. Welke precies voor jouw hond geschikt zijn, weet ik pas na een consult. Iedere hond is anders en omdat ik jouw hond als individu behandel, is dat geen “one size fits all” benadering. 

Maar: een behandelplan voor spondylose bestaat niet alleen uit ondersteuning van middelen. Juist maatregelen zijn ook heel erg belangrijk en zet ik graag in. Net als het kijken naar de voeding, wat mij betreft een onmisbaar onderdeel! Het belang van goede, op de diersoort hond en op het individu afgestemde voeding wordt vaak onderschat. Ik hoor heel vaak van mijn klanten dat hun hond het goed doet op de voeding die hij of zij al krijgt. Dat geloof ik direct! Maar: er is zoveel meer mogelijk met voeding. Door specifiek te kijken naar welke voeding en supplementen passen bij jouw hond en zijn klacht, kun je je hond nog meer ondersteunen en ervoor zorgen dat er extra voeding naar de cellen gaat. Natuurlijk zie je daar niet direct het effect van, maar op de lange termijn voorkomt het wel degelijk verergering. Samen met jou kijk ik naar wat mogelijk is voor jouw hond en wat het beste is in jullie situatie.